Vrouwen in het ambt

Vrouwen zijn belangrijker voor de kerk dan bisschoppen en priesters, aldus paus Franciscus. Maar hij vervolgt dan: vrouwen kunnen niet gewijd worden, dat ligt niet in Gods bedoeling, en het hoeft ook niet gezien haar hoge positie in de kerkOok Maria, de moeder van Jezus, was geen gewijde priester.
De paus gebruikt hier de redenering van Johannes Paulus II in Mulieris Dignitatem. God de Vader wilde dat zijn zoon als man mens zou worden. Aan de ene kant staan dan god als vader en Christus als bruidegom, aan de andere kant Maria als moeder en de Kerk als bruid. Daarom kunnen alleen mannelijke priesters Christus, de bruidegom, vertegenwoordigen terwijl Maria en vrouwen in het algemeen als bruid hun liefde ontvangen en beantwoorden. In feite, zegt Johannes Paulus II, overstijgt de waardigheid van Maria en vrouwen in het algemeen als symbool van liefde dat van een priesterwijding.

Priester geeft zaad door

Hans Urs von Balthasar, lievelingstheoloog van Johannes Paulus II en door hem tot kardinaal verheven in 1988, stelt: Het priesterambt en sacrament zijn middelen om zaad door te geven. Dat is aan mannen voorbehouden. Zij beogen in de bruid haar funktie als een vrouw in werking te brengen. (,,,) Wat anders is de Eucharistie dan, op een hoger niveau, een eindeloze daad van het vruchtbare uitgieten van Zijn gehele vlees, zoals een gewone man alleen kan bereiken voor een kort ogenblik met een beperkt orgaan van zijn lichaam? (*)

Zover wil Franciscus waarschijnlijk niet gaan. Maar hij zegt dat de vrouwelijke waardigheid zo groot is dat een vrouw niet gewijd hoeft te worden. Dat klinkt als: moeders waardigheid is zo hoog dat ze niet aan tafel hoeft mee te eten maar in de keuken kan blijven.

Weet de paus niet dat de redenen waarom vrouwen van het priesterambt werden uitgesloten cultureel waren? Zie hieronder de documentatie over: vrouwen werden als tweederangswezens bescouwd, de zonde van Eva werd blijvend aan vrouwen toegeschreven, en: de menstruatie maakt vrouwen liturgisch onrein.

Zorgbarende uitingen

Gelukkig zei Franciscus ook dat de theologie van de vrouw nader moet worden bestudeerd. Ik zeg gelukkig omdat hij daarmee eigen onkunde – of kerkelijke onkunde? – toegeeft. Degelijke theologisch studies over de vrouw bestaan natuurlijk al lang.
Laten we hopen dat Franciscus hierbij niet de gebruikelijke Vaticaanse procedure zal volgen. Daarbij worden alleen mannelijke wetenschappers gevraagd  en dan nog alleen diegenen die het al eens zijn met het officiële standpunt. Vandaar dat de uitingen van Franciscus, hoe goed ook bedoeld, mij zorgen baren.

Meer lezen

Over de culturele redenen om vrouwen van het ambt uit te sluiten:

(*) H. U. von Balthasar, Elucidations, trans. John Riches, London 1975, p. 150