De heer J.Winnips uit De Bilt heeft een commentaar geschreven bij het artikel “Onze Vader voor ongelovigen”, van ons inmiddels overleden redactielid Leo Le Large, in het Mariënburg Magazine van maart 2018. Bij de inleiding van het artikel merkt Winnips op: dit artikel heeft het karakter van ‘uitlegkunde’…
… en is niet alleen bedoeld voor ongelovigen, maar ook voor twijfelaars. We geven per regel van het gebed zijn commentaar weer.
Regel 1: “Onze Vader die in de hemel zijt”: ‘Onze’ duidt niet op iedereen, maar op de groep die samen bidt. ‘Vader’ is niet alleen een manier om te zeggen dat Hij de bron is en ons liefdevol omarmt. God als Vader is ook dichtbij. En tegelijk is Hij een mysterie. De term ‘hemel’ is inderdaad niet houdbaar; is die hemel er wel? Als hemel en aarde één werkelijkheid vormen, betekent dit dus dat wij zelf verantwoordelijk zijn voor goed en kwaad. Het Onze Vader heeft ons inderdaad eeuwenlang gericht op de bovennatuurlijke werkelijkheid, en heeft ons vervreemd van onze wereld.
Regel 2: “uw naam worde geheiligd, uw rijk kome”: hoe kunnen of moeten wij zijn naam heiligen? Kan de hemel een voorbeeld voor de aarde zijn, als beide één werkelijkheid vormen? Of kunnen of moeten wij slechts afwachten wat God gaat doen?
Regel 3: “uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel”: ‘wat hebben we te verwachten wanneer we bidden of een smeekgebed uitspreken? Kuitert is absoluut in zijn uitspraak: we hebben niets te verwachten’. Dit kan worden aangevuld met: we moeten dus zelf die goede wereld scheppen. ‘Bidden om genezing van ziekten, wonderen, zaken die de natuurwetten doorbreken kan, maar helpt niet.’ : bidden helpt dus niet, maar kalmeert ons wel.
Regel 4: “Geef ons heden ons dagelijks brood”: ‘De evolutie heeft ons, met onze bestaansmogelijkheden, ontwikkeld’: kwam die evolutie vanzelf of door de mens? Klimaat en andere gegevens waren er zonder onze ingrepen. ‘De aarde, de natuur geven ons wat wij nodig hebben. Niet alleen brood of andere basisbehoeften, maar ook inzicht, verstand en energie om in deze werkelijkheid te leven.’: dat inzicht kwam door onze activiteit. ‘In het Onze Vader is het goed om dat te bedenken, en nogmaals onze waardering uit te spreken’: dank dus via het Onze Vader! ‘Daarbij bedenkend dat de goddelijke energie in alles aanwezig is …’: toch opmerkelijk! Een vraag: wat deden en doen diegenen die het Onze Vader bidden, dan verkeerd? Verkeerd is vooral: niet doen wat je als christen behoort te doen!
Regel 5: “en vergeef ons onze schuld zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven”: vergeven wij anderen echt hun schuld? ‘Onvermijdelijk is het verschijnsel kwaad in onze wereld. Ook hier zijn mythische verhalen als oplossing in omloop gekomen. Als basismoraal zijn vanouds de Tien Geboden bekend. Spontaan ontstaan in een werkelijkheid om orde te scheppen, en in de Bijbel vermeld met een verhaal om ze goddelijk gezag te verlenen.’: De Tien Geboden zijn veel te negatief geformuleerd. In plaats van ‘Gij zult niet doden’ kan beter voorgehouden worden: ‘Eerbiedig het leven’. Dus positief omschrijven, het zijn niet tien verboden maar tien geboden. ‘In de encycliek Laudato si heeft paus Franciscus een nieuw besef gegeven over hoe wij onze aarde moeten waarderen. De aarde is ons gemeenschappelijk huis. Erkennen en vergeven op het gebied van milieu zijn nieuwe begrippen.’. Zie ook mijn ‘NIEUW GEBED’ (aan het eind van dit commentaar).
Regel 6: ”en leid ons niet in bekoring maar verlos ons van het kwade.”: ‘Het idee dat God ons in bekoring zou leiden is voor veel mensen verwarrend. Paus Franciscus pleit daarom voor een goede vertaling.’. Leidt God ons in bekoring? De paus zegt: Nee, dat doet Satan. Er zijn twee soorten van bekoring: bekoring tot het kwaad: zeggen, doen, hebben, genieten: dit keuren wij dus af. En bekoring gericht op wat goed is: iets zeggen, doen, nastreven, toejuichen dat goed is. Maar teveel of te weinig voor eigen doel is ook niet goed: ‘Onze wereld is vol verleidingen die een zinvol leven voor jezelf en je medemens in de weg staan.’ Dus: God, maak ons sterk bij verleiding.
Mijn ‘NIEUW GEBED’
GODDELIJKE VADER,
WIJ HEILIGEN UW NAAM
WIJ WILLEN LEVEN ZOALS JEZUS ONS VOORHIELD
WIJ DANKEN U VOOR ONS VOEDSEL
EN WILLEN DAT DELEN MET ALLEN HIER EN OVERAL.
VERGEEF ONZE SCHULD, HELP ONS ELKAAR TE VERGEVEN.
LAAT ONS ZIEN EN DOEN IN DE NODEN VAN DE WERELD.
WIJ BIDDEN VOOR DE MENSEN DICHTBIJ EN VERAF
DIE LIJDEN DOOR ZUCHT NAAR MACHT EN BEZIT.
STERK ONS BIJ VERLEIDING
LEID ONS NAAR HET GOEDE
ZO KOME UW KONINKRIJK
MACHT EN HEERLIJKHEID VOOR ALTIJD.
J. Winnips
In een begeleidend schrijven biedt de heer Winnips ons dit nieuwe gebed aan. Maar we kunnen ook stoppen met het bidden van het Onze Vader, en in plaats daarvan aandacht vragen voor eigentijdse noden. En bij ons gewetensonderzoek moeten we ons afvragen: WAT HEB IK GEDAAN WAT IK ALS CHRISTEN HAD MOETEN DOEN?
Tot zover het commentaar, het nieuwe gebed en deze suggesties van de heer J. Winnips.
