Katholiek.nl heeft slecht zicht op de vrijzinnig katholieken. In een artikel op hun site schetsen Eric vd Berg en Frank Bosman de toekomst van de kerk in een viisoen van veelkleurigheid, dynamiek en van alle markten thuis. Maar de vrijzinnigen? Dat zijn ‘veenbrandjes’, zoals het ontstaan van de Salvatorgemeenschap en de oprichting van een eigen geloofsgemeenschap in Twente.
De term ‘veenbrandjes’ is duidelijk kleinerend bedoeld. Maar is het niet een compliment? Veen brandt ondergronds, vuur geeft warmte – klinkt allemaal goed in de oren van de vrijzinnige groeperingen.
Volgens de schrijvers zijn de vrijzinnigen minder goed in staat dan de orthodoxen om hun eigen bloedgroep op peil te houden. Vrijzinnige gemeenschappen wacht een ‘onzekere toekomst’!
Het is wel waar dat kritische of vrijzinnige groepen meer uit de kast moeten halen dan orthodoxen om voort te bestaan. Daarom gaat Mariënburg, vereniging van kritisch katholieken hier opnieuw over praten op haar komende Algemene Vergadering.
Maar wacht hen een onzekere toekomst? Vrijzinnigen concentreren zich op de inhoud, op hun inspiratie, op de vraag hoe ze zich willen verhouden tot de seculiere wereld. Vrijzinnigen zijn flexibel in de vorm, wisselen daarin. Vrijzinnigen zijn net pelgrims: ze genieten van de reis, en zien wel of/waar/wanneer een herberg in zicht komt.
Onderlinge dialoog
Vrijzinnigheid betekent voor katholieken dat zij in onderlinge dialoog willen beleven hoe ze zich als christen willen verhouden tot de maatschappij. Zij erkennen gezag maar laten zich niet bevoogden door een leidinggevende kaste. Dat begon al met Jezus, en het is nog steeds gaande.
De schrijvers stellen dat we in Nederland, zeker in de ‘veengebieden’ (sic!), meer aandacht moeten geven aan de globalisering. Wat houdt dat in voor de ‘katholieke parochies, die bij uitstek nog steeds de plaats zijn van katholieke socialisatie en het vormen van katholieke identiteit.’? (Tjonge, tjonge, wat een grote woorden allemaal.) Dat mogen de auteurs wel eens uitleggen.
Op landelijke niveau onderhouden kritisch katholieke gremia als Mariënburg, GOP en Kerk Hardop verbindingen met kritische groeperingen in Europa en Amerika. Wereldwijd bestaan kritische visies en vrijzinnige ideeën, en deze worden geïmporteerd naar Nederland.
Onzekere toekomst?
De veenbrandjes komen volgens de auteurs voort uit onzekerheid over de toekomst van de kerk. Wat bedoelen ze met ‘de kerk’? Het wereldwijde instituut van de R.K. Kerk, of de Nederlandse afdeling daarvan? Of spreken zij hier over ‘de kerk’ als de plaatselijke gemeenschap waarin gelovigen zich met elkaar als katholieken verbonden voelen en elkaar inspireren?
Mensen zullen in eerste instantie op zoek zijn naar hun eigen leven en toekomst, en wat hun geloof daarvoor kan betekenen. Sommigen hebben misschien een zekere neiging te kiezen voor orthodoxe vormen die uit hun aard standvastig zijn. Anderen zoeken inspiratie op andere plekken, in andere en wisselende verbanden. Bijna iedereen maakt zich druk over de toekomst van de eigen plaatselijke geloofsgemeenschap. Weinigen zullen zich zorg maken over de toekomst van instituten op landelijk of wereldwijd niveau.
Meer lezen
